Centra danych z wyjątkowymi perspektywami. Czy Polska dołączy do europejskiej czołówki?

AI Aktualności Gospodarka inwestycje Nieruchomości Nowe Technologie Warto wiedzieć

Ilość inwestycji realizowanych w poszczególnych sektorach nieruchomości jest zróżnicowana. Coraz lepiej zaczynają radzić sobie w Polsce tzw. sektory alternatywne. Biorąc pod uwagę aktualne potrzeby rynku, najlepsze możliwości wzrostu ma szeroko pojęty sektor living oraz inwestycje w nieruchomości związane z rozwojem takich obszarów, jak transformacja energetyczna czy gromadzenie i przetwarzanie danych. Szczególnie duże szanse na szybki rozwój zasobów w Polsce i budowę klasy aktywów, która stanie się konkurencyjna dla standardowych sektorów, mają centra danych.

Rynek data centers na świecie rośnie w imponującym tempie. Świadczą o tym publikowane dane. W 2022 r. ich globalna moc wynosiła 4,9 GW, a w 2023 r. osiągnęła już 7,4 GW. W Europie największe huby dla sektora znajdują się w Londynie, Frankfurcie, Amsterdamie, Paryżu i Dublinie.

centrum danych

Polski rynek z potencjałem

Polski rynek jest na początku swojej drogi, ale szeroką skalę rozwoju zapewniają nam wciąż niższe koszty realizacji projektów, budowy i gruntów niż w Europie oraz małe nasycenie tego typu infrastrukturą w porównaniu z rynkami zachodnimi. Rosnące zapotrzebowanie na usługi cyfrowe przekłada się na rozwój chmury obliczeniowej. Wpływa też na tempo rozwoju inwestycji w centra danych w Polsce, co szczególnie widać na przestrzeni ostatnich 4 lat.

Wzrost segmentu podbija teraz dodatkowo rozwój sztucznej inteligencji. I to właśnie AI jest aktualnie turbiną napędzającą popyt na moc obliczeniową i gromadzenie danych, a tym samym wzrost inwestycyjny branży. W Polsce inwestycje w centra przetwarzania danych dedykowane sztucznej inteligencji są dopiero na etapie przygotowania. Jednak skala projektów, jakie możemy ostatnio obserwować w tym sektorze, jest naprawdę duża.

Oblicza się, że w kraju mamy ponad 40 centrów danych, z których ponad jedna trzecia znajduje się w Warszawie. Prognozy mówią o prawie dwukrotnym zwiększeniu mocy (obecnie 310 MW) centrów danych działających w Polsce w ciągu 4−5 lat.

Rośnie liczba i wartość projeków

Przyspieszenie w branży widoczne jest zarówno w liczbie, jak i wartości projektów. Wystarczy spojrzeć na ostatnie informacje. Firma Atman, której głównym udziałowcem jest Global Compute Infrastructure, zawarła niedawno umowę na finansowanie rozbudowy centrów danych na kwotę 1,35 mld zł. Kredyt udzielony przez sześć instytucji finansowych jest największym finansowaniem uzyskanym dotąd w Polsce na rozwój centrów danych. Kapitał ma pokryć głównie budowę nowego kampusu Waw-3 w Duchnicach pod Warszawą. Pomieści on ponad 50 tys. serwerów w trzech budynkach o łącznej powierzchni blisko 19 tys. mkw. W ramach inwestycji planuje się także rozbudowę istniejących obiektów firmy. Pierwszy budynek oferujący 14,4 MW mocy ma być ukończony w ostatnim kwartale br.

W 2023 r. w Jawczycach k. Warszawy uruchomiono pierwsze w Polsce centrum danych Grupy Data4 o mocy 8 MW. Drugie ma zostać oddane przed końcem tego roku. Na terenie rozbudowywanego kampusu docelowo powstaną 4 budynki o łącznej powierzchni 50 tys. mkw. i mocy 60 MW. Całkowity koszt inwestycji wyniesie 1 mld zł.

Z kolei w kampusie firmy Vantage Data Centers na warszawskich Bielanach od 2022 r. działa pierwszy z dwóch zaplanowanych w nim obiektów. Po osiągnięciu pełnej gotowości operacyjnej na łącznej powierzchni 36 tys. mkw. kompleks ma zapewniać 48 MW mocy obliczeniowej.

Proces inwestycyjny i grunty

Pytanie, jak silną lokalizacją na sektorowej mapie ma szansę stać się Warszawa. W Polsce ma ona największy potencjał dzięki lokalizacji regionów chmurowych Microsoftu i Google’a, które nawiązały współpracę z Chmurą Krajową i deklarują olbrzymie inwestycje. Wpływ na rozwój dalszych inwestycji w Warszawie ma konieczność zachowania małej odległości centrów danych od odbiorcy końcowego ze względu na bezpieczeństwo i szybkość przesyłania danych. Natomiast popyt na usługi cyfrowe jest na warszawskim rynku największy w kraju.

Ze względu na olbrzymie zapotrzebowanie na moc obliczeniową generowane przez sztuczną inteligencję, dla której lokalizacja nie jest warunkiem, na znaczeniu mogą zyskiwać ośrodki regionalne i rejony podmiejskie. Tym bardziej że jednym z wymogów dotyczących specyfiki gruntów pod budowę data centers jest brak sąsiedztwa zabudowy wielorodzinnej.

I tu dochodzimy do największej przeszkody dla branży, jaką jest pozyskanie odpowiednio przygotowanych gruntów. Takich, które zapewniałyby możliwość osiągnięcia określonych wymogów technicznych dla tego rodzaju inwestycji i umieszczenia potrzebnej infrastruktury zgodnie z przepisami prawa miejscowego.

Kluczowym aspektem dla wyboru lokalizacji jest zagwarantowanie odpowiednich warunków przyłączenia, o mocy wystarczającej do zasilania centrum danych. Duże obiekty mają bowiem kilkadziesiąt razy większe zużycie energii niż magazyny oraz spore zapotrzebowanie na wodę do swoich systemów chłodzenia. Warto podkreślić, że projektowane w Europie obiekty mają już moc nie kilkudziesięciu, lecz kilkuset megawatów.

Ważne jest również bezpieczeństwo, jakie zapewnia lokalizacja. Data centers nie mogą być narażone na przerwy w dostawach i zakłócenia zasilania. Poza tym powinny znajdować się w określonej odległości od głównych dróg, choć odpowiedni dostęp do infrastruktury komunikacyjnej też ma znaczenie.

Wyzwania klimatyczne

Przygotowanie takich inwestycji wymaga gotowości do współpracy operatorów sieci energetycznych z operatorami centów danych w zakresie zarządzania energią, by możliwe było dostosowanie obciążenia i dostępności energii, także tej magazynowanej. Branża stara się bowiem korzystać w jak największym zakresie ze źródeł odnawialnych. Z pomocą w rozbudowie i modernizacji sieci dystrybucji energii przychodzą fundusze unijne, dzięki którym planowana jest poprawa infrastruktury energetycznej w Polsce.

Wybór odpowiedniej lokalizacji pod centra danych jest istotny również w świetle przepisów unijnych dotyczących zmniejszenia zużycia energii końcowej w UE i konieczności raportowania przez centra danych o kluczowych wskaźnikach efektywności.

Ten aspekt sprawia, że już w fazie decyzyjnej związanej z planowaną inwestycją analizie poddaje się wszystkie parametry, które dotyczą emisji gazów cieplarnianych i wpływu obiektów na jakość środowiska, zarówno na etapie budowy, jak i w czasie eksploatacji. Potrzeba najlepszych rozwiązań dla zrównoważonego projektowania w tym zakresie.

Wpisana w działalność centrów danych kontrola czynników środowiskowych sprawia, że podczas przygotowywania inwestycji rozpatruje się sposób wykorzystywania ciepła odpadowego, energii cieplnej, którą generują oraz możliwości nawiązania wielosektorowej współpracy w celu jego odzyskania. Centra pracujące w Europie starają być sprzężone z okoliczną infrastrukturą, aby można było wdrożyć rozwiązania umożliwiające wykorzystanie wytwarzanego przez nie ciepła. Przykładowo do ogrzewania obszarów miejskich albo w działalności lokalnych przedsiębiorstw.

Bartłomiej Zagrodnik, Walter Herz